Ο Ψαραντώνης ερμηνεύει την μουσική όπως αποδίδει ο Γκρέκο την τέχνη

Πριν λίγες μέρες έγιναν τα εγκαίνια της έκθεσης ζωγραφικής του Λουδοβίκου των Ανωγείων για τον Ψαραντώνη.

Με μεγάλη προσέλευση, επιτυχία και θαυμασμό, ο κόσμος που βρέθηκε στην Βικελαία Βιβλιοθήκη, είδε τα έργα που έχουν φιλοτεχνηθεί στο πρόσωπο του Ψαραντώνη και παρακολούθησε σιωπηρά, ένα αυτοσχέδιο μοναδικό μουσικό ταξίδι από τον ίδιο.
Πρόκειται για «Ένα κειμήλιο» για τον Ψαραντώνη είπε συγκινημένος ο Λουδοβίκος.
Όσα όμως και να πεις για αυτόν τον Γίγαντα με την επιβλητική μορφή που ακούει στο όνομα Ψαραντώνης, αλλά και στον εμπνευστή και δημιουργό αυτών των έργων, είναι πάρα πολύ λίγα.
Αυτός όμως που κατάφερε μέσα σε λίγα λεπτά στην ομιλία του, πολύ εύστοχα και πετυχημένα να τους χαρακτηρίσει όπως τους αξίζει, είναι ο Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος με τον Σταύρο Αρναουτάκη, Δικηγόρος Ηρακλείου Νίκος Σκουλάς.

Αναλυτικά η Ομιλία του Νίκου Σκουλά:

Αγαπητοί συμπολίτες,

Εκλήθην, καλέστηκα όπως λέμε σήμερα, να μιλήσω για τον Ψαραντώνη και τους ήρωες του Κορνάρου που τους απεικονίζει ο Λουδοβίκος στην ζωγραφική του εκδοχή. Δέος και πάθος. Τολμώ να μιλήσω κατά τον καβαφικό στίχο ως Αλεξανδρινός για τους δύο μεγάλους Αλεξανδρινούς μας. Με τρόπο που κι ο ρυθμός και η κάθε φράσις να το δηλούν.

Είπα να μιλήσω για το δοξάρι και για το πινέλο με την βοήθεια των γραπτών συλλογισμών του Καζαντζάκη.
Οι μεγάλοι μας σηκώνουν τα μάτια και κοιτάζουν πάντα τους μεγαλύτερούς μας.
Και οι δυό, Ψαραντώνης και Λουδοβίκος καταλαβαίνω ότι θέλουν να ακουμπήσουν στους ώμους των γιγάντων της Κρήτης, του Γρέκο και του Κορνάρου. Να αναφερθούν ως εγγόνια τους, να μετρήσουν το μπόι τους και να τελέψουν το χρέος τους.

Τί βλέπουμε σε αυτή την έκθεση σήμερα; Ψαραντώνηδες σαν τον Κορνάρο, σαν τον Όμηρο, σαν τον Προφήτη, σαν τον Τειρεσία, σαν τον Πλούτωνα, σαν τον Αιγέα, σαν τον Αβρααμ, σαν τον Προμηθέα, σαν τον Καπετάν Μιχάλη, σαν Ισπανό Ευγενή από την ταφή του κόμητος Οργκάθ.

Βλέπουμε όλους τους πρωταγωνιστές του Ερωτόκριτου σε πρόσωπα της ντόπιας καθημερινότητας, στον Μιλτιάδη, στον Μπούργο, στον Αναστάση, στον Κλεισθένη, στον Λευτέρη, στην Μαρία και την Θεονύμφη.
Κάθε κρητικός μουσικός καλλιτέχνης μετρά το μπόι του στους στίχους και την απόδοση του Ερωτόκριτου. Το έκανε και ο Ψαραντώνης μοναδικά. Σαν τίγρης, σαν μοναχός και σαν ανέστιος. Τούτο θέλει να πει όταν τραγουδεί “Με τσοι μικρούς ήμουν μικρός με τσ’ άντρες αντρειωμένος ” . Το μπόι του μετρά και τα μέτρα του ορίζει.

Κάθε Έλληνας ζωγράφος, κάθε διανοούμενος προσεγγίζει σαν προσκυνητής τον μεγάλο αγώνα που έκανε ο Θεοτοκόπουλος. Τον αγώνα να αποδώσει σε λόγο και εικόνα τις ψυχές του κόσμου. Ψυχές προσπαθεί να αποδώσει και ο Λουδοβίκος στα έργα της έκθεσης του.

Πού συγγενεύουν οι δύο σημερινοί μεγάλοι μας με τους μεγαλύτερούς τους; Τί τους φέρνει κοντά;
Ο Ψαραντώνης ερμηνεύει την μουσική όπως αποδίδει ο Γκρέκο την τέχνη. Ο καλλιτέχνης πάντα προβλέπει το μέλλον. Ο τεχνίτης είναι η πρωτοπορία του Θεού. Αγωνίζεται να δώσει ένα νέο πρόσωπο στο μελλούμενο. Το παλιό δεν ικανοποιεί την καρδιά του. Τούτο διότι η καρδιά του δημιουργού ποτέ δεν ικανοποιείται. Ο τεχνίτης είναι ο μόνος που τολμά ως πρωταθλητής του Σύμπαντος να παλέψει με το θάνατο. Ποτέ δεν νικά ποτέ δεν νικιέται.

Η αγωνία του τεχνίτη ξεσπάει σφοδρότερη στις γόνιμες μεταβατικές εποχές, όπως είναι η εποχή μας, όπως ήταν η εποχή του Γκρέκο. Είναι φυσικό οι τέτοιοι δημιουργοί να θεωρούνται από τους φρόνιμους σύγχρονούς τους ιδιόρρυθμοι ή αιρετικοί. Πέρασε την έρημό του ο Ψαραντώνης για δύο δεκαετίες. Τρελός θεωρήθηκε και ο Γκρέκο επί δυόμιση αιώνες.

Και τώρα μόνο που ζούμε συνειδητά πια την αγωνία τους, τους αναγνωρίζουμε αρχηγούς μας. Σε πιο ισορροπημένες εποχές θα ξαναγίνουν και οι δυο ακατανόητοι.
Και τί είναι αυτό που μας πείθει ότι η τέχνη της απεικόνισης του Λουδοβίκου είναι κομμάτι του εαυτού μας που εγείρεται; Από που πηγάζει η βεβαιότητά μας για την αρτιότητα των γεννημάτων του;
Όλοι κρατούμε στην καρδιά μας σκλαβωμένο ένα μέλος του θεού Διονύσου. Έτσι όπως τον είδατε ζωγραφισμένο από τον Λουδοβίκο. Ο δημιουργός είναι εκείνος που μαζεύει στην καρδιά του όλο το σώμα του Διονύσου. Γι’ αυτό και ένα άρτιο έργο τέχνης μας λευτερώνει. Δηλαδή, συντρίβει την αποπνικτική μας ατομικότητα. Τα κατακερματισμένα μέλη του Διονύσου που είναι μέσα στον καθένα μας, ο δημιουργός τα σμίγει με όλα τα μέλη που είναι μέσα στους άλλους ανθρώπους. Αφού πρώτα τα περάσει από την τέχνη και την καρδιά του. Και βλέποντας ένα τέτοιο έργο αναπνέουμε ολοκληρωμένοι γιατί αναγνωρίζουμε τα ελλειπή κομμάτια του εαυτού μας. Αναγνωρίζουμε την ενότητα της φύσης στα περασμένα και στα μελλούμενα.

Στα έργα της έκθεσης που βλέπουμε, το απάνθισμα, το ξαθέρι του σώματος είναι η ψυχή. Το προσπαθούμενο είναι η ψυχική διάσταση. Το αόρατο εκείνο μαργαριτάρι που πασχίζει ο Λουδοβίκος να το κάνει ορατό στις ψαραντωνικές προσωπογραφίες και τα σκίτσα του.
Στις μεγάλες δημιουργικές στιγμές της ανθρωπότητας σκοπός της τέχνης δεν ήταν η ομορφιά. Η ομορφιά ήταν το μέσο. Σκοπός της τέχνης ήταν η αποκάλυψη της ενότητας. Σκοπός της τέχνης είναι πάντα η λύτρωση.

Μέσα από το δαιμόνιο της ψυχής και οι δύο καλλιτέχνες μας ο Λουδοβίκος ως ζωγράφος και οι δύο ως μουσικοί προσπαθούν να μαντέψουν το πνεύμα της εποχής μας και να το κάνουν ορατό. Και κάνοντάς το ορατό δίνουν συνοχή στον αγώνα της εποχής μας και λυτρώνουν τις ψυχές από την αμάθεια και τον τρόμο.

Λίγα μπορώ και λίγα πρέπει να πω για τους δύο αυτούς μαχητές της τέχνης.
Όλα τα υπόλοιπα τα λέει η τέχνη τους, το πινέλο, το δοξάρι, το ηχόχρωμα και η ίδια η προσωπικότητά τους.
Και όλα τούτα βέβαια περασμένα μέσα από την κρίση και την ματιά του καθενός από εσένα σεβαστέ θεατή και ακροατή.

Έχω την τιμή να μιλήσω για αυτούς και εσείς να τους κρίνετε.

Σας ευχαριστώ πολύ.